Nieuwsbrief 29 december 2017

Over waardeoriëntatie, de burgers aan het roer en boeven in de gemeenteraad En een opiniestukje over de kwestie Brunssum vs Nieuwegein

Hoofdstuk III verkiezingsmanifest: Waardeoriëntatie
Geen partijen maar individuele kandidaten nemen deel aan de lokale verkiezingen in grote delen van de VS en in Canada

Heel veel kiezers zijn niet geïnteresseerd in verkiezingsprogramma’s. Foldertjes met daarop beloften worden soms nog wel gelezen. Gebleken is dat beloften meestal niet waargemaakt (kunnen) worden. Dat heeft geleid tot een dramatische daling van het vertrouwen in de politiek.
Uit onderzoek blijkt dat beperkte mediaberichtgeving, onjuiste berichtgeving over de lokale democratie en de grote media-aandacht voor de landelijke politieke leiders die met nationale thema’s lokaal campagne voeren, in sterke mate de opkomst en de uitslag van de verkiezingen beïnvloeden.

In grote delen van de VS en in Canada nemen geen partijen maar individuele kandidaten deel aan de lokale verkiezingen. Volksvertegenwoordigers worden hierbij niet beoordeeld op hun zogenaamde politieke kleur, maar op hun eigen ideeën en hun eigen kwaliteiten.
Dat is wat met "waardeoriëntatie" wordt bedoeld in deel III van het model verkiezingsmanifest.


De burgers zelf aan het roer in hun leefwereld

De Raad voor het openbaar bestuur (Rob) adviseert aan regering en parlement over de doeltreffendheid en de doelmatigheid van het openbaar bestuur.
In juni 2017 verscheen het rapport ‘Democratie is méér dan politiek alleen’. Het rapport richt zich in het advies specifiek op de maatschappelijke democratie in de semipublieke sector, te weten in de sectoren zorg, volkshuisvesting (wonen) en onderwijs. Het is een lezenswaardig rapport waarin de maatschappelijke democratie is vormgegeven in een piramide.
De basis van de 5 niveaus tellende piramide is de burger en de professional bij maatschappelijke organisaties. De top is de politieke, in de kern representatieve, democratie.

Politieke en maatschappelijke democratie zijn beide essentieel en gelijkwaardig, aldus het rapport. Een goed functioneren van de democratie in de maatschappelijke organisaties (ziekenhuizen, woningcorporaties, onderwijs, e.d.) draagt bij aan het goed functioneren van de politieke democratie en vice versa.
Bij de presentatie van het rapport op 30 november jl. bleek echter dat er geen evenwichtige positie is vanwege het feit dat de gemeenteraden niet worden betrokken bij de democratische ontwikkelingen in maatschappelijke organisaties. Het belang van de raad voor het goed functioneren van de maatschappelijke organisaties werd wel erkend. 
 
Het rapport geeft helaas geen oplossingen voor die ongelijkwaardigheid, voor die onevenwichtigheid tussen de maatschappelijke organisaties en de raad.
De aanwezigen, studenten en mensen uit het onderwijs en gezondheidszorg, gaven ook toe dat het raadsleden ontbreekt aan tijd en professionaliteit.


"Burgemeesters kunnen boeven eigenlijk amper uit het bestuur en de raad houden. En dat is maar goed ook", vindt politiek redacteur David van der Wilde (link NPORadio1)

Van der Wilde verwijst in zijn artikel naar een onderzoek van hoogleraar staatsrecht Wim Voermans. Daarin ontdekte de hoogleraar dat bestuurders steeds hoger opgeleid zijn, terwijl raadsleden relatief steeds volkser worden. Gevolg? Cultuurbotsingen. Waarbij de bestuurders maar wat graag hun raad ‘netter’ zouden maken, hoger opgeleid, meer ’ons soort mensen’.

Tel daarbij op dat we in Nederland helemaal geen onafhankelijke integriteitbureaus hebben. Dat klinkt bizar, maar ieder bureau dat onderzoek doet naar integriteitskwesties is commercieel. Ieder onderzoek wordt dus betaald door een belanghebbende. Zo kan het zijn dat in Brunssum een wethouder onder druk staat, zonder dat het rapport over zijn integriteit openbaar is. Enkel de raad en college hebben het rapport gezien.

Van de burgemeester van Breda Paul Depla hoor ik een oplossing voor het hele vraagstuk. Eentje waar zelfs de hoogleraar staatsrecht Voermans wel oren naar heeft: stel een commissie in, maak ergens een onafhankelijke club van bestuurders. Voermans heeft daar direct concrete ideeën bij: een commissie met in ieder geval een Officier van Justitie, een Commissaris van de Koning en wellicht wat input van de AIVD.


Reactie VPPG

Onlangs reageerde Wim Voermans in de Volkskrant op de uitspraak in de zaak Jos van Rey: “Als politicus moet je continu duidelijk maken dat je geen banden hebt met wie dan ook”. Hoe kan deze hoogleraar dan een commissie van bestuurders onafhankelijk noemen als hij zelf voorstelt om daarin een Commissaris van de Koning zitting te laten hebben?

Zo ook: 

• Hoe kan het huis van klokkenluiders functioneren als daarin ook mensen van de AIVD zitten? Niet dus
• Hoe kan de Evaluatie en adviescommissie Wfpp (Wet financiering politieke partijen) onafhankelijk oordelen als voor een bespreking in een Haags café over de verdeling van de jaarlijkse subsidie van € 16,5 miljoen alleen de voorzitters van de landelijke partijen worden uitgenodigd? (zie vorige nieuwsbrief)

Opinie

Velen vragen zich af wat wethouder Jo Palmen in Brunssum nou precies heeft misdaan. Dat wordt niet duidelijk uit de talloze stemmingmakende berichtgevingen over Brunssum. 
In Nieuwegein vraagt raadslid Haseena Bakhtali zich af waarom ernstige integriteitschendingen als declaratiefraude en illegaal verkoop van gemeentegrond (voor weinig) worden toegedekt.
Daarover een stukje op onze opiniepagina