Verbondenheid

"Verbondenheid"

Wordt dit het woord en onze motivatie voor 2022?
De VPPG wenst iedereen een heel mooi jaar en de beste wensen voor de verkiezingen!

Coalitieakkoord 2021-2025

Voor lokale partijen en hun raadsleden is het onderdeel “Versterking van de democratische rechtsorde” van belang. De inleidende tekst bij dit onderdeel is zeer hoopgevend en prachtig geformuleerd.

De onafhankelijke vakvereniging VPPG richt zijn activiteiten op verbetering van de lokale democratie en de voornaamste elementen van de rechtsstaat zoals rechtmatigheid, rechtszekerheid, voorkomen van machtsmisbruik, gelijkheid en rechtsbescherming. Voor het functioneren van de raadsleden in de lokale democratie, het fundament van onze democratische rechtstaat, is helaas geen verbetering te verwachten van het nieuwe kabinet. Ondanks de roep naar een andere bestuurscultuur en bestuursstructuur domineert het centralisme.

(Leeswijzer: Cursief is tekst uit het akkoord waarop de VPPG reageert).

Hoofdstuk: relatie burger-overheid

• We werken aan een overheid die betrouwbaar, dienstbaar, dichtbij en rechtvaardig is. We willen dat mensen altijd persoonlijk in contact kunnen komen met de overheid, bijvoorbeeld via een loket waar mensen terecht kunnen met vragen.
• We beoordelen wetten op eenvoud, menselijke maat en uitvoeringen, verbeteren waar nodig.
• We stimuleren op lokaal niveau mogelijkheden voor burgerparticipatie en burgerinitiatieven, zoals een uitdaagrecht waarbij mensen de mogelijkheid hebben om publieke taken over te nemen van de gemeenten, met de publieke middelen die hiervoor nodig zijn.

VPPG: Er is de roep naar een samenleving waarin de burgers niet alleen zeggenschap hebben, maar ook aangesproken worden op hun verantwoordelijkheid als ouder, als buurtbewoner, als onderwijzer, als voetbalsupporter, als verkeersdeelnemer enzovoort. De scholen, bedrijven, maar ook de gemeenten zijn uitgegroeid tot bestuurlijke grootheden waarbij nog slechts weinig mensen zich betrokken voelen. De oorzaak is dat er grenzen zijn aan de spanwijdte waarover een mens gezag kan uitoefenen. De invloedsfactoren zijn de spanwijdte van kennis, van tijd, van lichaamskracht en van persoonlijkheid. Daaruit blijkt dat een land niet bestuurd kan worden vanuit een centralistische Haagse bestuursstructuur. De buurt/wijk is de hoeksteen van de samenleving. De afstand burger-overheid is bij het gemeentebestuur het kortst. En de raadsleden bepalen samen met hun inwoners de weg naar een betere samenleving. Helaas is de ondersteuning van raadsleden ver onder de maat om hun functie in de toenemende ingewikkelde samenleving goed uit te voeren. Normen, waarden, respect en medemenselijkheid leer je in een omgeving waar het individu herkenbaar is en verbondenheid kansen krijgt. Grootschaligheid maakt veel kapot. Nieuw leiderschap zou meer oog moeten hebben voor versterking van het fundament van onze democratische rechtstaat. Daarover niets in het regeerakkoord.   

Akkoord: “Het kabinet Rutte IV wil zich richten op concrete verbeteringen in het leven van mensen. Nederlanders willen dat de overheid betrouwbaar is en levert. Dan hebben burgers de ruimte om samen met familie, vrienden, collega’s en vrijwilligers bij een vereniging in de buurt betekenis aan hun leven te geven. Dat is een samenleving waarin de overheid mensen in staat stelt samen de schouders eronder te zetten”.

VPPG: Deze bevlogen tekst zou echt betekenis kunnen krijgen als dat in de programma’s staat van de lokale partijen voor de verkiezingen van maart aanstaande. Deze past absoluut niet in een coalitieakkoord dat centralisme hoog in het vaandel draagt.

Hoofdstuk: versterken van democratische instituties

Akkoord: We willen een duidelijker scheiding tussen Kamer en kabinet, het versterken van de positie van de Tweede Kamer, de informatievoorziening aan de Kamer verbeteren en bij benoemingen van topambtenaren wordt domeinspecifieke expertise nadrukkelijker van belang.

VPPG: De scheiding van machten is landelijk een farce. De verwevenheid van landelijke politieke verenigingen in alle machten en instituten is al sinds Thorbecke in strijd met de Grondwet. Lokaal is in 2002 het dualisme ingevoerd. Dat faalt eveneens in alle opzichten. Het college van B&W en de burgemeester met 3 petten op bepalen hoofdzakelijk het beleid. Na de gemeenteraadsverkiezingen van maart aanstaande worden in zeer veel gemeenten coalitieakkoorden gesloten. Het splijt, zoals overduidelijk Rutte I tot IV heeft aangetoond, de samenleving. Lokale partijen kunnen de kans grijpen om een voorbeeld te zijn voor een betere bestuursstructuur en bestuurscultuur. Begin met een raadsbreed gesteund beleidsplan na de verkiezingen!!

Akkoord: “Waar mogelijk krijgen professionals in de uitvoering meer beslisruimte”.

VPPG: Dit ondermijnt de democratie. Volksvertegenwoordigers zijn gekozen om de leefomgeving van hun inwoners betekenis te geven. Zij vragen aan professionals in de uitvoering hoe het in de raad vastgestelde beleid uitgevoerd kan worden en de raad beslist wat die professionals moeten uitvoeren. Overigens blijkt dat veel professionals in de uitvoering lid zijn van politieke landelijke partijen.

Akkoord: “Het vergroten van de kansengelijkheid”

VPPG: Niet alleen de toeslagenaffaire heeft duidelijk gemaakt dat kansengelijkheid voor burgers en organisaties in water geschreven is. Het is niet verwonderlijk dat de RvS ook hierbij gekozen heeft voor machtsbescherming i.p.v. rechtsbescherming.

Een ander voorbeeld. Het subsidiëren van de landelijke partijen is bij de gemeenteraadsverkiezingen sinds 1999 in strijd met het artikel 4 van de Grondwet. De VPPG heeft samen met een aantal raadsleden een rechtszaak gevoerd tegen de Staat der Nederlanden vanwege de kansenongelijkheid voor de kandidaten van lokale partijen bij de gemeenteraadsverkiezingen. Ook toen kozen de rechters met een onnavolgbare kronkelredenatie voor de macht en niet voor de rechtsbescherming. Volgens de rechters is het gelijkheidsbeginsel bij gemeenteraadsverkiezingen niet van toepassing omdat landelijke partijen organiek onvergelijkbaar zijn met lokale partijen. Man en vrouw zijn beslist niet gelijk. Maar als ze achter het stuur kruipen, moeten ze gelijkwaardig behandeld worden.

Nog een voorbeeld. Minister Ollongren van BZK weigerde de VPPG te accepteren als beroepsvereniging voor raadsleden ondanks een uitspraak van de Rechtbank Noord-Nederland. De RvS steunde de minister door de VPPG in twee procedures niet ontvankelijk te verklaren. Prof. Twan Tak, onafhankelijke bestuurskundige die zich al decennia verzet tegen de Algemene wet bestuursrecht, zei het volgende: “Steeds ontbreekt daadwerkelijk respect voor de gelijkwaardigheid van de levensopvattingen van anderen; voor de intermenselijke plicht om die gelijkwaardigheid in de publieke aangelegenheid te respecteren”. Velen weten niet dat de rechters van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State benoemd worden door de minister van BZK.

Akkoord: We bezinnen ons op de positie van het lokale bestuur en de positie van de burgemeester daarbinnen om het toekomstbestendig te maken.

VPPG: Daar zou eigenlijk moeten staan: Wij gaan in overleg met alle raadsleden over de nieuwe positie van een burgemeester. De huidige drie petten zijn in strijd met het dualisme dat wij in 2002 hebben ingevoerd. De huidige benoemingen door de minister van BZK zijn in strijd met artikel 3 Grondwet waardoor onze partijgenoten een voorrangsbehandeling krijgen.

Akkoord: Wanneer het algemeen belang dit noodzakelijk maakt, zal het kabinet, met inachtneming van de lokale autonomie en passende waarborgen, gebruik maken van de mogelijkheid een aanwijzing te geven aan de medeoverheden.

VPPG: Autonomie betekent zelfstandig en onafhankelijk. De meeste raadsleden zijn lid van een landelijke politieke partij. Zij zijn gebonden aan de statuten van hun vereniging en ontvangen subsidie voor allerlei activiteiten waaronder campagnevoeren. Bij de gemeenteraadsverkiezingen worden ze gesteund door hun prominente collegaleden in de Staten-Generaal, provincies en beroepsorganisaties. Een eerste stap naar een echte  lokale autonomie geeft het rapport ‘Lokale kiezers: lokale keuzes?’ dat in opdracht van BZK in 2010 verscheen. Advies: ”Om de democratische kwaliteit van gemeenteraadsverkiezingen te vergroten, is het dus van belang het partijpolitieke karakter ervan te verminderen en het lokale karakter te versterken. Geen landelijke partijen in de lokale politiek; Versterk lokale politieke groeperingen”. De VPPG vroeg de toenmalige minister Donner om simpelweg de Kieswet in die zin aan te passen. Zijn antwoord: ‘Dit rapport verdwijnt in de onderste lade’.

Ga eens naar de site van BZK. Daar staat geschreven: “Het ministerie van BZK borgt de kernwaarden van de democratie. BZK staat voor een goed en slagvaardig openbaar bestuur en een overheid waar burgers op kunnen vertrouwen”. Uit het coalitieakkoord 2021-2025 kunnen wij voor de lokale democratie geen vertrouwen putten.

De VPPG hoopt op massale steun van raadsleden van lokale groeperingen om samen te strijden voor het herstel van de kernwaarden van onze democratische rechtstaat.