Nieuwsbrief mei 2023

Het fenomeen lokale partij

Het fenomeen lokale partijen is niet zomaar te vangen in het spectrum links/rechts, progressief/conservatief of in een of ander ‘isme’. Het is wel een zeer belangrijke stroming die, in tegenstelling tot de raadsleden van de politieke landelijke partijen, de grondwettelijke onafhankelijkheid van volksvertegenwoordigers het dichtst benadert.

Grondwettelijk

Volgens het artikel 124 van de Grondwet is het bestuur van de gemeente autonoom, dat wil zeggen onafhankelijk en zelfstandig, en volgens art 125 is de gemeenteraad de baas. In de praktijk is hier niets van te merken. Het in 2002 ingevoerde duale stelsel, waarbij de gemeenteraad het beleid bepaalt en de uitvoering door de ambtelijke organisatie controleert, is als raadslid in deze ingewikkelder wordende samenleving onmogelijk waar te maken. Raadslid is een zeer belangrijk beroep dat al decennia niet als vrijwilliger kan worden ingevuld. Het is een volledige dagtaak die ook eisen stelt aan de bekwaamheid. De Raad van State heeft al in het jaarverslag 2006 de overheid er op gewezen om de kennis van de staatsrechtelijke grondslagen van het openbaar bestuur te vergroten bij degenen die werkzaam zijn in het openbaar bestuur. Alleen de onafhankelijke beroepsvereniging VPPG heeft dat onderwerp als belangrijkste scholingsopdracht in de academie opgenomen.

Lokale groepering

In opdracht van BZK heeft de Universiteit van Tilburg onderzoek verricht naar de achtergronden en de betekenis van het stemgedrag bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2010. De belangrijkste conclusies uit het rapport:

• De landelijke trends overheersen de lokale verkiezingen;
• De lage opkomst vindt zijn achtergrond in een combinatie van onvrede, onverschilligheid en onwetendheid;
• Geen landelijke partijen in de lokale politiek;
• Versterk lokale politieke groeperingen.

Voor de VPPG waren deze conclusies een forse steun voor het gevoerde beleid en activiteiten. Om de lokale democratie in deze richting te verbeteren is echter een grotere steun nodig van de raadsleden van de lokale partijen. Lokale partijen profileren zich in campagnes terecht met de slogan dat zij dichter bij de inwoners staan. De kandidaten presenteren zich dan persoonlijk en zijn niet gebonden aan eisen van een landelijke politieke partij. Zij kunnen de inwoners optimaal als mens in de gemeenteraad vertegenwoordigen. Helaas is in de raad het verschil met de raadsleden van de landelijke politieke partijen onzichtbaar.

Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB)

Ook kreeg de VPPG, waarschijnlijk onbedoeld, steun van de ROB. Deze publiceerde in november 2022 een document met de titel Gezag herwinnen, Over de gezagswaardigheid van het openbaar bestuur. De ROB onderscheidt drie pijlers waar het gezag op rust: bekwaamheid, betrouwbaarheid en betrokkenheid. Door te investeren in meer:

1. kennis (die de laatste decennia buiten de overheid is geplaatst);
2. moreel, rechtvaardig en authentiek handelen (waar het behoorlijk aan ontbreekt in Den Haag);
3. verbinding leggen met de samenleving (die verweesd is geraakt).

Het falend dualisme perfect verwoord

In het ADVIES ONDERSTEUNING GEMEENTERAAD (t.b.v. de Raad voor het Openbaar Bestuur) dr. Jos W.M.M.J. Hessels MSc, augustus 2020.

“Wat ook zeker niet vergeten mag worden, is dat veel raadsleden van coalitiefracties doorgaans heel tevreden zijn met het gevoerde beleid en nauwelijks behoefte hebben aan meer ondersteuning. Hun politieke voorlieden - in de regel de wethouders - voeren hun gezamenlijke programma uit, hetgeen leidt tot bestendiging (of zelfs versteviging) van de positie van hun partij in de gemeenteraad. Voor meer informatie over het gevoerde beleid nemen ze rechtstreeks contact op met de eigen wethouder en vragen en wensen worden besproken in de fractie- en coalitievergaderingen”.

Het politieke systeem van Nederland zit in een diepe crisis.

Terwijl het niet lukt om mondiale problemen als klimaatopwarming, immigratie, asiel en geopolitieke conflicten bekwaam aan te pakken, barsten in eigen land steeds nieuwe crises uit: de toeslagenaffaire, de broeikasgas- en stikstofproblematiek, de stijgende zorg- en energiekosten, de gaswinning, meer armoede en voedselbanken, gevaarzettende demonstraties, ontwrichtende stakingen met zelfs de unieke dreiging van staking door rechters en officieren van justitie. Het gaat maar door. Maar lokale partijen zijn een zeer belangrijke pijler bij het oplossen van deze bestuurlijke crises. Zij kunnen, als ze willen, het fundament van onze democratische rechtstaat versterken. Dan moeten ze samen optrekken en zich los maken van de door de landelijke partijen gedomineerde machtsstructuren. De inwoners hebben recht op raadsleden die samen het beleid maken voor een mensgerichte samenleving.

Voor reacties en meer informatie info@vppg.nl of aanmelding als lid via www.vppg.nl

In de volgende brief: Onderzoek uitvoering art. Artikel 3.3.4. Beroepsvereniging van het Rechtspositiebesluit decentrale politieke ambtsdragers.

PS: Wij stellen het zeer op prijs indien de brieven worden besproken met de leden van uw partij